Басаа Валера. Конкурс «Үргэлжэлhэн уран зохёолой үзэсхэлэнтэ үзэгдэлнүүд»

ТЭНГЭРИҺЭЭ ЗАЯАГДАҺАН АМИТАН БАЙГАА ГҮ?

Новелла

Заяашамни тэнгэриһээ буужа ерээ. Энэ ушарай майн 9-дэ болоһон тулада тэрээндээ Victoria гэжэ нэрэ үгэһэнби. Зүгөөр тэрэмни эмэ бэшэ, эрэ амитан байшоо. Зай, яахаб, түүхэнь иимэ юм.

Нэгэтэ сэсэрлигэй дэргэдэхи ябаган харгыгаар гаража ябатарни хажуудахи ногооржо байһан зүлгэ  дээгүүр нэгэ шаргал юумэн минии ябаһан зүг руу зэргэлээд, яаралгүй ябана. Миисгэй. Томо бэшэхэн бэетэй, наһаар жэлтэй хэбэртэй, угаа туранхай. Айлай миисгэй яагаа нохойһоо айхагүй гансаарханаа гараад, амархан зугаасажа ябадаг юм гэжэ һанаад, үнгэрбэб.

Тэрээнһээ хойшо хажуудамни гү, али урдамни гэнтэ бии болоод, хайшаашье толгойгоо эрьюулжэ харангүй яаралгүйхэн гэшхэлээд гарадаг болобо. Эзэгүй миисгэй юм гү гэжэ һанаад, миисгэйнүүдтэ тусхайта бэлдэһэн эдихэ юумэ туулмагхан соо хээд ябадаг болобоб. Тиин ушарха бүхэндөө Victoriа-яа дуудаад, юумэхэн адхаад үгэхэб. Тэрэмни ямаршье айлтагүй нүхэр болоһон намдаа гүйжэ ерээд, үгэһыем удаахан, яарангүй эдихэ юм. Духыень, нюргыень эльбээд үзэбэб. Эншье гэбэгүй. Тэбэреэд, үргөөд үзэбэб. Халта дурагүйдэһэншье һаа, мултархаяа үлүүсэ оролдоногүй. Туранхайшье һаа, яһала хатуу бэетэй, үлэнхэ хооһон гэхээр бэшэ.

Бидэ хоёр нилээд танилсаба хэбэртэйбди. Би юһэн дабхар гэрэй зургаадахи дабхарта байдагби. Гэрһээ гараад ябахадаа тротуарай хоёр тээхи хоёр магазинуудай хажуугаар гарадагби: нэгэниинь жэмэс-ногооной эдеэнэй, нүгөөдэнь холимог эдеэнүүдэй. Victoriа-мни али нэгэ магазинайнь үүдэнэй дэргэдэ һууха. Намайе хараһаар гүйгөөд ерэхэ. Элдэб эдеэ сүүмхэ соогоо ото хээд ябадаг болоһон хадаа тэрээнээ эдеэлүүлхэб. Яаралгүйхэн эдеэлжэ садаад, толгойго үргэжэ, үнгэгүй сэгээн нюдөөрөө нам тээшэ нэгэ харажархёод, хүльбэрхэ, энэнь “һайн даа, баярлалаа” гэһэн удхатай юм ха. Удаань бодоод, аалихан нэгэ тээшээ ябажа эхилхэ. Хайшаа ошогшо ааб, хаана байратай юм гэжэ мэдэжэ абаха һанаатай хойноһоонь хэды дахин мүрдэжэ туршааб. Шортоо. Шаргал бэень энэ тэрэ юумэнтэй адляар харагдаад, хараанһаамни огто үгы болошохо юм. Ядааб.

Нэгэтэ харан гэһээмни минии байрын балконай тушаа доро набшатай һөөг бургааһан соо хэбтэжэ байба. Гайхабаб: энэ олон дабхар гэр соо минии байдагые, зургаадахи дабхартахи балконаймни энээ руу харадагые яажа мэдээ гээшэб? Эдеэ, уһа, дэбдихэр хэжэ үгэбэб. Зүгөөр нэгэдэхи дабхарта байдаг хүнүүд “шэнэ хүршэдэ” дурагүйдөө гү, “дэбдихэрыень”, уһатай амһартыень абажа хаяжархиһан байгаа.

Гэртээ оруулжа эдеэлүүлхэ байна гэжэ бодобоб. Бидэ өөһэдөө миисгэйтэй хүмди. Аша хүбүүн газааһаа тахяагай үндэгэнэй зэргэ бэеэтэй миисгэйе оложо асараад, тэжээһэн юм. Тэрэнь жэл болоходо томо гэгшын, ута сэбэр үһэтэй, һархагар һүүлтэй эрэ миисгэй болошоһон, “минии” миисгэйе тэжээлсэхэ манайхин дурагүй. Гэртэхинэйнгээ үгыдэ зургаадахи дабхар өөдэ дахуулһамни миисгэймни хойноһоом гэшхүүрэй табсан дээгүүр яһала зоригтойгоор алхалаад гараба. Гэрэйнгээ миисгэйе нэгэ таһаг руу хаажархёод, нүгөөдэеэ оруулбаб. Тэрэмни сэб сэхэ ошожо, минии байдаг таһалга руу ороод, минии унтадаг орондо толгойгоо үрэжэ байхыень хэлыш. Энэ таһалгада байдагыемни, энэ орон дээрэ хэбтэдэгыемни мэдэһэниинь гайхалтай (гурбан таһалгатай гэртэй хүм). Үни байлгангүй гар дээрээ абаад, гаргаа һэм: түрүүн нэгэтэ уулзуулһамни энэмни манай миисгэйһээ бэеэр багашье һаа,  нюргаа үрзылгөөд, эрхирээд, миисгэйемнай айлгаад абаа һэн.

Хоёр һара болоод, минии аянда гараха саг ерэбэ. Газаахи миисгэйемни эдеэллэжэ байгаарайгты гэжэ гэртэхиндээ захяад, ябабаб.

Зүгөөр минии гаража ошоһон тэрэл үдэрһөө хойшо миисгэймни огто үгы болошоо, манайхинда ондоо нэгэтэшье харагдаагүй. Энээн тухай һүүлдэ гэртэхимни хөөрэжэ үгөө һэн. Тиин миисгэймни хараа бараагүй, хойшололтогүй ошон ошоһон юм.

Харин аяндаа би хоёр дахин гэнтын аюулнуудта сохигдожо, эмнэлгын газарта хоёр дахин орожо хэбтээд, бурханай орон руу сохом мордожо ябатараа бусаагдаа бэлэйб.

Миисгэйгээ ото һанаандаа оруулдагби. Юун байгааб: заяашамни гү, һүнэһэмни гү? Тэрэмни Газар дэлхэй дээрэ намтаяа һүүлшынхиеэ уулзахаяа, сэсэрлиг соогуур сугтаа сэнгэхэеэ ерэһэн байгаагүй юм бэзэ? Тиин нэгэ юумэ намдаа дуулгаха гэхэдэнь бинь ойлгоогүй гүб?

Мүнөө тэдэ хоёр магазинуудай хажуугаар гараха бүхэндөө нюдэмни эзэлүүдгүй үүдэн тээшэнь хараадхиха юм: “нүхэрни” бусажа ерээд һуужа байнагүй хаяа. Уйдхартай гээшэнь.

Хорбоо юртэмсын таабари-даабари жэгтэй даа.

Валера Басаа.

Уран хүн