Баира Бальбурова. Гурбан хуһан

1 зураг

Зунай эхин һара. Эртэ үглөөнэй үүр ягааран, голой эрьеын гурбан хуһанай набша толоруулна. Хоёр басагад гүйлдэһөөр ерээд, хуһа тэбэринэ. Аягма – сагаахан шэг шарайтай,  ута үһэтэй, үндэр, нариихан. Дарима – орогүй набтархан, халта маряатайшаг, шарабтар, мүрһөөнь халта доошоо үһэеэ охйноо суглуулан уянхай. Джинсэтэй, дэрээ ветровко хэдэрэнхэйнүүд.

Аягма (хуһа тэбэрин эрьелдэн гүйнэ). Үнэхөөр һуургууляа дүүргээгди, үнэншэхөөр бэшэ лээ!

Дарима (дэбхэрнэ, урагша хойшоо  гүйнэ).  Ура-а! Харгымнай нээгдээ!

Аягма.  Бүхы наһамнай эндэ үнгэрөө! Һананагши,  нэгэдэхи классһаа  эндэ ерээд наададагаа…

Дарима. Аяа, ши тиихэдэ намһаа  набтар, моб  монсогор, пэсхунчик  һэнши, харин мүнөө иимэ каланча (энеэлдэнэ.)

Аягма ( нахилзад гээд)  Каланча бэшээ, топ модель мира урдаш….

Дарима (гоёосогоон ). О-ёо, модель , би баһа модель,  лилипут модель…

Холоһоо “Дарима, Аяа!” гэжэ ооглоон дуулдана.

Дарима. Сэнжүү…

Аягма. Ходо үлэжэ ябаха.. (энеэлдэнэ.) Сэнжүү!

Уухилһаар Сэнжэдма  басаган үйжэ ерэнэ. Дунда зэргын нюргатай, туранхай хоршогорхон, богони джинсэтэй. Капюшонтой футболко дээрэ олон молни, ялагар тобшотой арһан хүртигтэй. Богони үһэтэй, кепкэ малгайгаа хойшонь харуулан үмдэнхэй.  Мүр дээрэнь видеоаппарат .

Сэнжэдма. Уфф, арай гэжэ таанадые хүсэбэб. Тсс…, басагад, ааляар, Аюшеевна маанадые бэдэржэ ябана, тсс.

Басагад бэеэ бэеэ хараад, тэсэжэ ядан  энеэлдэшэнэ.

Долгорма Аюшеевна багшын хоолойгоор. Басагад, хүбүүд, хаанабта?!

Ооглоон дуулдаад, саанаһаа  Долгорма Аюшиевна багша дүтэлнэ.

Долгорма Аюшеевна. Хари хари, таанадые эндэ ерээ гэжэ таажа байгаа һэм.

Сэнжэдма  видеоаппарадаараа  буулгажа эхилнэ

Долгорма Аюшеевна. Басагад, үүр угтажа бүхэли һүниндөө гүйлдөөд, яажа  эсэнэгүйбта?  Гэр гэртээ харигты.

Басагад (суг). Үгы, үгы, эсээгүйбди. Халта байд гээд тарахабди…

Долгорма Аюшиевна.  Удаан болонгүй  гэр гэртээ тарагты. Би таанадай түлөө тархяараа харюсанаб. Бэшэнтнай одоошье гэртээ тараба ха, али баһа  зайба гү?

Багша эрьелдээд ошоно. Басагад нюур нюураа харалсан, энеэдэһээ тогтоожо ядан тэбэрилдээд дэбхэрнэ, хатарнад.

Эшхэрээн соностоно. “Һэй,һэй,эй! Хаанабта таанар?! “ гэһэн абяан сууряатан соностоно

Сэнжэдма хоёр хургаа амандаа хээд, шангаар эшхэрнэ.

Басагад (үрдилдэн) . Һэ-һэ-һэй! Дыжиит, Дамдин, Дугарма, Насаг, Дышхөөн, Арюна, Намсарай, Долгорма, Бальжима, Этигэл, Рима, Бато-Цырен, Дишигма, Дондог, Роза, Гарма, Лида, Саян, Баирка, Люба, Сэрэмпил,Сэдэн, Намжил, Мунко, Димидхөөн, Дагба-а!

Ооголһон нэрэнүүд сууряатана.

Намжил, Тамир, Булад гурбан урилдаһаар, уухилан, бэеэ бэеэ намнан, түлхисэлдэн байжа гүйлдэжэ ерэнэд.

Гитара баринхай Түмэр  нүгөө хоёрһоо тэрьедэн гүйгөөд, басагадай саагуур гитараа табяад,  газар дээрэ мухарин хэбтэшэнэ.

Тамир. Заа, хүүгэд,  ахайдаа бү аһагты!

Басагад. Ахайдаа? (энеэлдэнэ.)

Булад. Энэ үбгэжөөлтнай  һаядаа аяар арбан найматай болохонь, һа-һа.

Намжил (дэбхэрнэ). А би, а би, арбан зургаатай, арбан зургаатай,  бол-лооб, бол-лооб.

Дарима. Ой, манай бүүбэйхэн.

Энеэлдэнэ.

Булад Намжил хоёр Түмэртэ добтолжо, гол тээшэ шэрэнэ. Түмэр мушхараад, Намжилые өөрыень  голой уһан руу түлхинэ. Хашхараан, энеэдэн.

Түмэр. Э-эх, слабагууд

Тамир  хубсаһаа түргэн тайлажа хаяад, уһан руу һүрэнэ. Турьяхань, уһа салгидуулхань дуулдана.  Намжил Булад  хоёр басагадые гол руу шэрэн унагаахаа һанана, шаг шууһяан, энеэдэн.

Тамир  уһанһаа гаража түргэн  хубсалаад,  хүл гараа үрэнэ.

Сэнжэдма (видеоппарадаа ондоо мүр дээрээ тябяад). Түмэр, ши  хайшаа һурахаа ошонобши?

Түмэр.   Үшөө шиидээгүйб, энэ намартаа арми ябаад ерэхэм.

Түмэр дэбхэрээд, шэхэнһээ уһа гаргана. Модоной мүшэрһөөө нэгэ набшаһа абаад, амандаа хэн амтална.

Түмэр. Тэндээ контрактаар магад үлэхэб. Хүлеэхэ гүш,  Аяа? (энеэһээр, Аягма тээшэ эрьелдэнэ).

Аягма (хүлэйнгөө эльмыгээр  газар зуран байжа, үһэеэ эмирэнэ, гүрэнэ) Ну-у, хэрбээ  генерал болоо хадаш , хүлеэхэб.., магад…

Булад. Аягма, генеральша болохын түлөө Түмэры солдатһаань дахаад ябахаш. Казармаар  кашынь  эдилсээд, сабхииень удэр бүри яла сала  аршаад..,

Энеэлдэнэ.

Дарима (дээшээ харан эрьелдэнэ). Харыт, харыт, хараасгайнууд дээгүүрнэй… Ямар гоё гээшэб! (альгаа дээшэнь үргэнэ. ) Пи-пи пи, наашаа , минии альган дээрэ һуугты…  Эжышкэм эдниие бурханай шубууд гэдэг.

Булад. Манай зуһаланда хараасгайнууд уургайлдаг. Үглөө бүри  дальбараануудай пишаганаанһаа һэрихэш…  үльгэрэй гоёл…

Дарима (зүүн зүг руу харана).  Үльгэр? Үльгэрэй орон ганса — Инди… Би ямараар Инди ошохоо һанана гээшэбиб.

Сэнжэдма (баруун тээшээ эрьелдэнэ). Би Москва ошохоо һананаб. ВГИК-тэ, режиссурада  ородог һаа

Аягма (хойто зүг руу эрьелдэнэ).  Би ямараар Америка ошохоо һанана гээшэбиб. Ошодог һаа тиишээ… Америка, гансал Америка…

Жэргэмэлэй жэргэхэнь дуулдана

Дарима.  Дхарамсала ошожо, түгэд эмшэнэй һургуулида һураха  байгааб… Үшөө Түгэд ошодог һаа… Кайлас нюдөөрөө харадаг һаа…

Сэнжэдма видеокамераяа дээшэнь, тэнгэри өөдэ харуулна

Сэнжэдма. Хаанаб энэ жэргэмэл? Толгой дээрэм жэргэһэн шэнги…

Аягма. Дари, түрэһэн мамашни Америкада байна бэшэ аал, юундэ тиишээ ошоногүйбши?

Дарима. Мама намайе тиишэнь дуудана.

Аягма. О! Хэзээ ошохобши?!

Дарима мүрөө хабшана.

Дарима. Хари гүрэн ошоо һаа би гансал Инди ошохоб…

Намжил. Намайе Хитад эльгээнэ. Эжы Баяр амбайда ошожо үзүүлээ. Харгынь  Һайн, таараха  гээ. Хитад хэлэн мүнөө сагта хэрэгтэй.

Сэнжэдма. Ой хао, сёсё, бухао, нихао…

Дондог. Бү бэлиндыш, басаган ха юмши..

Энелдэнэ

Түмэр. Һанана гүт, леспромхоздо хүдэлдэг хитадууды?  Би жаахандаа үндэгөө суглуулаад, тэдээнэртэ абаашажа, элдэб жвачкаар андалдадаг һэмби.

Намжил. Гайтай купес байгаалши, тэрэнээ һургуулидаа маанарта худалдаха…

Ташаганаса энеэлдэнэ. Намжил голой эрьеын сэсэгүүдые — жаахан баглаа түүгээд, Сэнжэдмада һарбайна.

Сэнжэдма эшэнгеэр тэрэ баглаа сэсэг хэхэ газараа оложо ядан,  хүүртигэйнгөө хармаан, молнинуудта хабшуулна. Хүгжэм аалин зэдэлнэ.

Дарима. Энэ шүүдэр ямар жэгтэйгээр, шэдитэ алмаз мэтээр ялалзанаб?

Дарима шүүдэр альган дээрээ суглуулна.

Дарима. Булад, харыш.

Дарима гараа Буладта һарбайна. Булад  Даримын гар дүмэжэ баряад,  тонгойжо, альганһаань шуудэр һорон уужархёод, альгыень духадаа няана. Дарима эшээд, энеэһээр  альгаяа нюрганайнгаа саана нюуна, Сэнжэдма видеокамераар буулгаһаар.

Холоһоо ооголоон дуулдана: “Намжи-ил!”

Аягма. Намжил, мамашни шамайгаа баһал бэдэржэ эхилээ.

Намжил. Тс-сс.

Намжил хургаа уралдаа няан, хоргодоһон мэтээр доошоо һуугаад, кепкэ малгайгаа  доошонь, нюур дээрээ  дарана.

Булад. Мухаа, үглөөнэй һүмбэйш хүрэхэнь,  гэртээ яба даа.

Намжил абяагүй Буладта аһалдаад, тэрэ хоёр газар дээгүүр мухарилдана.

Абяан дүтэлнэ: “Намжии-л!”

Намжил бодоод, дурата дурагүй абяан тээшэ ошоно.

Түмэр гитара баряад, дуунай хүгжэм гаргана. Хажуудань Аягма  һууна.

Түмэр. Арюухан залуу наhандаа амраг наhандаа дурлажа, Аадарhаа мүндэлhэн ногоондол, Алтан дэлхэйдээ hалбарыш даа.

Булад. Шиигтэй зөөлэн газарhаа Шэнэхэн сэсэг ургана даа, Шимни намдаа сэбэрхэн, Бишни шамдаа дурлахаб…

Басагад. Үүрэй ялагар мүшэндэ Үндэр тунгалаг тэнгэридээ,Уран сэлмэг сэдьхэлтэй,Урдам харан байгыш даа …

Дуун замхажа эхилнэ, шубуудай дуулахань дуулдана

Булад. Америка, Инди, Москва…, ямар мечтателингууд гээшэбтээ.  Би одоо Улаан –Удөөл ошоод,  сельхоко руу орохоб даа.

Аягма (гайхангяар, энеэн). Юу? Зоотехник болохош гү?

Булад. Үгы. Агроном.

Бултадаа. О-О, агроном (энеэлдэнэ).

Жэргэмэлэй дуун тэнгэриһээ соностоно, горхоной шол-шол урдахань дуулдана, хараасгайнууд ниидэнэ, таршаа ташаганана. Дондог нюрган дээрэ хэбтэнэ, хажуужань Дарима һууна.

Булад. Би эндэһээ хайшаашье, хэзээдэшье  ошохогүйб…

2 зураг

 

Баира Бальбурова