06 февраля 2023, 14:31
Баир Чимитов. Эрын гурбан наадан
Үхэр жэлээ үдэшэнгөө Мал адууhа магтаалда оруулан Нэгэ хэдэн үгэ бэшэхым зүбшөөгыт Бии болоhон hанамжаа дуулгыт. Морин хуурай аягаар Мэнэ мэнэ сүлөө сагтаа Манай Мүнхэ аялга дуугаар Мүнөөдэр маниие дуудана Малша ажалша арадаа Эрын гурбан наадандаа. Балшар бага, бүдүүн томо Барилдаанда багаhаа hожортой Балсан хүндэлэн дүрэтээшүүл Баатар хүбүүд бэеэ бэлдэнхэй Бүхэшүүл мэгдэн яаранад Эрын […]
Автор: Баир Чимитов
06 февраля 2023, 14:25
Алдар Жапов. Булта амиды бусахыетнай
Захагуй үргэн дэлхэй дээрэ, Захаhаань холбоотой байгаабди, Үгөө нэгэдэн олоороо Үлгы нютагтаа hуугаабди … Гэнтын аюул боложо , Гэгээн дуунай аялгаар, Хүн бүхэндэ хамаадажа , Хүндэхэн саг дүтэлбэ… Дайнай үеын жэлнууд , Даашагуй хүндэ ушараараа, Бултанай сэдьхэл сээжые Буталан ерэбэл hануулжа … Хара дайсадай hанаанhаа, Хайран байhан хубууе, Дайнай халуун уняар соо , Дахин мэхээр […]
Автор: Aldar Zhapov
30 ноября 2021, 16:29
Хоца Намсараев. Алтан хабар
Алтан хабар Халюун буурал хабарнай Хаhа соогоо айлшалба, Хангай баян газарнай Хангал сэсэг бушхуулба. Хадын түргэн горходнай Хааян шууян урдаба, Уужам налюур дайдамнай Ундаа хүлеэн уярба. Хатуу шулуун ханаабаар Халима уhан билтарба, Yндэр набтар гүбээгээр Yгсэн тойрон харьялба. Торгон таряан пэгшыжэ, Тоhолиг үнгөөр сэнхиибэ, Баян намараа хүлеэжэ, Байгал шэнгеэр долгилбо.
Автор: Бальбурова Баира
30 ноября 2021, 16:27
Хоца Намсараев Шубуудай аян
Шубуудай аян Набшаhа намаа шарлажа, Намарай hэрюун болобо. Огсом шанга урадхалтай Уhа голнууд хашхарна. Үри хүүгэдээ дэгжээhэн Yнгэ бүриин шубууд Өөдэ hөөргөө хүлгэжэ, Гайхамшаг холын аянда Ганганан, гэнгэнэн зорибо. Зэнхэгэр хүхэ тэнгэридэ Зэлэ татан мордобо Уран хун
Автор: Бальбурова Баира
12 октября 2021, 22:39
Чингис Гуруев. ДАЙНАЙ ҮХИБҮҮД
Субад эрдэни шэнги сэбэр һанаагаар тэгшэхэн Суг һураһан нүхэдтөө зорюулһан шүлэгни энэ: Эсэгын дайнай һүүлээр хүмүүни заяа түшэжэ, Элдин дэлхэйдэ мүндэлөөлди, бурхан эндэ гэршэ… Эхэ орондоо дурлажа ябаха гэһэн захяатай Эхэ, эсэгымнай һургаал хэзээдэ нангин байгаа. Зүбшэжэ түсэблэхэ ажалаар аюулгүй байдал дэлгэһэн Зүблэлтэ гүрэн нарандал туяараад һайхан бэлэй. Үльгэр, онтохо шагнажа, бага наһамнай […]
Автор: chingis
21 апреля 2021, 02:58
Чингис Гуруев. ЭХЫН ЗАХЯА
Эжы, эжымни — мүнхэ нарамни, Энхэ заяатай даруухан жаргални, — Халуун зүрхэнэй энхэрэл татажа, Харгы залажа, үреэл табихадаа: — Эрдэм үзэхөө холы зорижо, Эрхим хүн болоорой, үримни, — гээд, Аласай замда намайгаа үдэшөөлтэ, — Аялга дуундал һанагдаа бэлэйл. Эжы, эжымни — бата найдални, Энэ наһанайм дүмүүхэн түшэгни, — Сэлмэг арюухан һэшхэл боложо, Сэсэн үгөөрөө һургаал […]
Автор: chingis
21 апреля 2021, 02:56
Сэсэгма Гармаева. Тоонто
Байдаг досоош урматай Бусажа нютагаа ябахадаш. Ташаашадаа зальбараад, Түргэн саашаа гүйлгэхэш. Уужам, үргэн дайда Урдашни гэнтэ харагдахал, Үлзы һайхан тоонтошни Үлгы мэтээр үзэгдэхэл. Хүгшэрһэн аба эжышни Хүлеэжэл шамайгаа байха. Урда зүгһөө тооһорьехэдэ, Угтахаа газаашаа яараха. Балшар бага наһаншни Бусажа һөөргөө ерэһэндэл. Аба эжыншни гуламта Анхилан буузаар эхилхэл. Сэсэгма Гармаева. Уран хүн.
Автор: Garmaeva Sjesjegma
03 апреля 2021, 03:02
Чингис Гуруев. Жэнхэни түүхэ домог
1 Отог буусадаа засагтай Олон эсэгэ обогтон Хуушан монгол бэшэгтэй Хуули дансаар баялиг; Ноёд, түшэмэдэй үргэмжэтэй Нүүдэл журамынь гайхамшаг. *** Агта моридой хурдаар Алас холые зорёо гээ: Зам харгынь — нэгэндээ, — Зол жаргал дэлгээ; Золгоһон нүхэдынь — хоёртоо, — Зоболон хүргэн угтаа. *** Һүүдэр мэтэ сэбдэгтэй Һүйд, тодхор саража, Шуурган мэтэ аюултай Шуһата хёмороо […]
Автор: chingis
31 марта 2021, 19:48
Сэсэгма Гармаева. Гунигай мүрнүүд
Алтан энэ дэлхэйдэ Айлшаар хүнүүд ерэдэг. Хэзээб даа хэмнэйшье Харижа һөөргөө бусадаг. Түрэл дүтэ хүнэйнгөө Тэхэрихэ сагынь ерэхэдэ, Ухаан зүрхэн оройдоо Ойлгохо аргагүй байдаг. Хагсуу хүйтэн хаһа Хүрэжэ ерэһэн мэтэ, Хүлдэн дааран эхилхэш Халуун наранай элшэдэ. Оршолон дэлхэйн нюрганда Ори гансаараа үлэһэндэл, Эльгэн яншан эхилхэ, Эрэмдэг ехээр абаһандал. Сэсэгма Гармаева. Уран хүн.
Автор: Garmaeva Sjesjegma
22 марта 2021, 16:39
Сэсэгма Гармаева.Зохёол.Үеынгөө нүхэдтэ
Согтой залуу наһандаа Сугтаа үдэһэн нүхэдни, Сагай ошоһые мэдэнгүй, Сэнгэжэ ябыт бултадаа. Он жэлэй ошохо тума, Ошоһон сагаа шаналангүй, Оршолон энэ дэлхэйдээ Омог зандаа үлөөрэйт. Үри хүүгэдэйнгээ жаргалые, Үзэжэ нюдөөрөө, баясаарайт, Үлзы һайхан нютагтаа Үнэр баян һуугаарайт. Саһанай бударан ороошье һаа, Сарюун зандаа ябыт даа; Хүгшэрхэ сагай ерээшье һаа, Хүнгэн солбон байгыт даа. Сэсэгма Гармаева. […]
Автор: Garmaeva Sjesjegma
19 марта 2021, 16:32
Дондок Улзытуевай шүлэгүүд
Дондок УЛЗЫТУЕВ ЭХЭ НЮТАГАЙ МАГТААЛ ДУУН Эсэгым түрэһэн нангин тоонто, Эшэгы гэрэйм номин тооно. Эжым түлиһэн алтан зууха, Эртын сагай домог түүхэ! Хангил үндэр Саяан тээһээ Хадын сэнхир орон шэнги, Хамар дабаан, Бархан тээһээ Хангай ехэ тайга шэнги, Эсэгым түрэһэн нангин тоонто, Эреэлжэмни, Шэбэртэмни, Буурал нагасын домог соолта, Буугыт мүнөө шүлэгтэмни! […]
Автор: Basaa_Valera
17 марта 2021, 21:44
Чингис Гуруев. Буряад хэлэмни
Бүмбэрсэг түбидэ Буряад хэлэмни Үндэһөөрөө хатан, Үгы боложо, Үрхирхэгүйл хэзээш; Зориг һүлдэтэй Залуу үетэнэй Зам харгыда Заяа үйлэнь Залирхагүйл сохом; Ажал хэрэгээ Арьбан болгожо Амидарал тэдхэдэг Арад түмэнэй Алтан харилсаан; Үльгэр домогой, Үндэр соёлой, Эрдэм ухаанай Үйлэ табисууртай Үлзы хэшэг лэ! Магтаалда хүртэдэг Мархаанзай дооромбын «Бэлигэй толидол» Мандажа һалбархал, — Бата […]
Автор: chingis
16 марта 2021, 22:29
Сэсэгма Гармаева. Түрэл хэлэн
Булаг шэнги бурьялһан Буряад һайхан хэлэеэ Булта мэдэдэг һаамнай, Байхал һэн даа урматай. Айдар наһанайш тулга- Абынгаа түрэл хэлые Орхижо болохогүй гэжэ Ойлгохо байгаа уладнай. Олон хэлэ мэдэдэг Улад гансашье муудаагүй, Ухаан бодолоо нэгэшье Өөхи тааруу болгоогүй. Үбэр Монголой буряадууд Энэ талаар бэрхэнүүд: Холын газарта байдаг аад, Хэлэеэ оройшье мартаагүй. Зохид түрэл хэлээрээ Зугаалан […]
Автор: Garmaeva Sjesjegma
12 марта 2021, 01:55
Чингис Гуруев. Баглаа сэсэг
Хонгор хабарай һайндэр мүндэлжэ, Холшор зулгы илдам шамхандаа Буян хэшэгтэл бэлэг болгожо, Баглаа сэсэг гарташ барюулнаб. Эрхим һайниие үршөөн зүгнэжэ, Энхэ сарюун баглаа сэсэгни Эртын нарандал туяа татажа, Эльгэ нимгэн зугаа дэбжүүлнэ. Ая хүгжэмэй булаг дэлбэржэ, Абтай, золтой дура сэдьхэлнай Баглаа сэсэгтэл гоёор задаржа, Баяр дээрэ жаргал нэмээнэ. … Адиста хүжөөр анхилһан […]
Автор: chingis
10 марта 2021, 03:24
Сэсэгма Гармаева. Жаргал
Аятай залуу наһандаш Арюухан дуран айлшалха, Сэсэгэй хангал үнэрөөр Сэдьхэл шинии анхилха. Холшор һайхан хаһадаа Хуби заяагаа золгохош. Үри хүүгэд үзэгдэжэ, Үнэр баян болохош. Эдлэжэ ябаһан наһандаш Элдэб юумэн ушарха. Эгээл энээхэн үедэш Эрхим нүхэршни туһалха. Саг жэлэй урилдаанда, Сайжа үһэнэйш захалхада, Эжэл нүхэрэй үгэнүүд Эльгэ зүрхыеш эльбэхэ. Сэсэгма Гармаева Уран хүн
Автор: Garmaeva Sjesjegma
22 февраля 2021, 00:28
Чингис Гуруев. Нютагай шарай арюухан
Нютагай шарай арюухан Домогто үни холын дурасхал боложо мүнхэрһэн Дорготын үлэдэ халта тогтожо, сэржэмээ үргөөд лэ, Хэдынэйшье үе сагта хүлеэн һуудаг эжыхэн шэнги Хэжэнгэ нютагайм юртэмсэ сэнхирлэнхэн үзэгдэбэ. Һэргэг мэргэн үльгэршэ үбгэнэй дүрсэ һануулан, Һэбхеэн ууламни мэндэеэ хүргэһэн шэнги һэбшээлнэ. Һарьдаг мэтэ үндэрөөр сэгнэгдэһэн «Сэрэмпэл» туужа соохи Һалбайн сагаан нуур […]
Автор: chingis
22 февраля 2021, 00:20
Cэсэгма Гармаева. Байгаали үбэлдөө
Үбэлэй үедэшье байгаалимнай Үзэсхэлэн гоёор харагдадаг, Ялбама саһаар хушаатай, Ялалзан таламнай байдаг. Үндэр хадын саанаһаа Үглөөнэй наран бултайха, Үргэн талаяа харахадаа, Уринаар миһэрэн, энеэхэ. Гэрэй хажууда ургаһан Гансахан мойһон һэрихэ, Гунхалзан аргаахан һуухадаа, Гүлмэрхэн дүүхэй һануулха. Хүхэ тэнгэриин хаяагаар Хүбэн үүлэд үзэгдэхэ, Хаража байхада, удаанаар Хөөрэн дээшээ, дэгдэхэ. Сэсэгма Гармаева Уран хүн
Автор: Garmaeva Sjesjegma
21 февраля 2021, 04:04
Басаа Валера. Хүүгэд шүлэгүүды уншана
ХҮҮГЭД ШҮЛЭГҮҮДЫ УНШАНА Хүхюухэн үхибүүд шүлэгүүды уншана, Хонгор зүрхэтэнии хүлгүүлээд абана. Хонгёохон хоолойн абяан аятай, Хөөрхэн тэдэнэр урма зоригтой. Харин ехэшүүл өөрын бодолтой, Холын һанаанда абтаатай – Хайшан гэжэ үриеэ үргэхын, Хүлынь дүрөөдэ хүргүүлхын. Үеын үеһөө дахажа ерэһэн Үдэрэй һанаан, һүниин зүүдэн – Яажа гарынь ганзагада хүргүүлхы, Ямар аргаар һургуули һудар дүүргүүлхы. […]
Автор: Basaa_Valera
12 февраля 2021, 10:04
Дугарма Батоболотова. Сагаалганаа угтая
САГААЛГАНАА УГТАЯ Зүүн зүгэй литэ hэхэгдэн, Зурхайн сэсэн мэргэн зарлигаар, Зуража hиилэхэ ерэхэ сагые, Зүрхэн hудалай сохидол хубиие… Жаранай Рабжуун хулганаар эхилээд, Жагсаалда хойноhоонь Үхэр ерэбэ. Жамын hайнда найдажа этигээд, Жабхалан сагаа хүлеэн тэниибэ. Нүүдэл арад дайдаяа махажа, Нуга талын элдиниие бэдэрhэн. Табан хушуун малаа тэжээжэ, Талаан эдлэжэ, амидаран тэнжэhэн… Сагаан hараяа […]
Автор: DugarmaBatobolotova
12 февраля 2021, 09:59
САГААН ҺАРЫН АМАРШАЛГА (Аша, зээнэрэй дуун)
Алтан дэлхэйнгээ үнгэ шарай харуулһан, Аман зохёолой үльгэр, онтохо түхээһэн, Удам изагуурай угай бэшэг мэдүүлһэн Ухаан түгэлдэр аба, эжымнай, амар мэндээ! Эдир залууһаа ажалай амта танюулһан, Эрдэм бэлигэй талаан хуби хүртөөһэн, Үлзы буянай оюун сэдьхэл түрүүлһэн Үндэр наһатай аба, эжымнай — түшэг найдалнай! Ажа байдалай хүндэ хүшэрые дабуулһан, Ажал хэрэгээ хэзээдэ түгэс дэбжүүлһэн, […]
Автор: chingis
10 февраля 2021, 03:08
Сэсэгма Гармаева. Сагаалдаг һайхан заншал
Буддын номгон шажантай Буряад манай араднай Сагаан һараяа угтажа, Сагаалдаг һайхан заншалтай. Багахан үхибүүн наһандаа Бүтүү үдэртэ дурлахаш, Бууза хэжэ дууһахада, Болохыень хүлеэжэ ядахаш. Хойто үдэрынь болохо, Хабатай һонин байха: Улад зон олоороо Үдэрөө дүүрэн орохо. Аха хүнүүдээ хүндэлэн, Амар мэндые хүсэхэ. Уг узуураа уудалан, Угаа удаан хөөрэлдэхэ. Адуу мал тухайгаа Аятай зугаа дэлгэхэ: […]
Автор: Garmaeva Sjesjegma
10 февраля 2021, 03:06
Сэсэгма Гармаева. Жэлээ угтая
Хатуу шэрүүн жэлэй Холодохые хүнүүд хүлеэнхэй. Бушуу саашаа ябахыень Булта улад хүсэнхэй. Аажам тэнюунээр алхалан, Айлшалха үхэр жэлнай. Аарюул хуруудаа бултадаа Арад зомнай бэлдэнхэй. Зангаар номгон үхэрнай Зондоо туһатай байха. Хүндэ сагнай дабагдажа, Хүнүүдэй сэдьхэл амарха. Ама хамараа халхалангүй, Аятай зохидоор амилагдаха. Үбшэ зоболон үнгэржэ, Үбгэд хүгшэд налайха. Арюун һайхан һанаагаар Айлшалха жэлээ угтая, Сэбэр […]
Автор: Garmaeva Sjesjegma
06 февраля 2021, 03:56
Чингис Гуруев. Ой модон
1. Ой модон — хэшэг, Амидаралай түшэг, Ой модон — баян, Агуу барилгын эхин, Ой модон — заяа, Арюун сэбэр агаар. 2. …Эльгэн сагаан хуһанууд Энхэ сагай шэнжэтэй, — Наруули газарай сэнгэлигтэ Набша намаагаа дэлгэжэ, Дүхэриглэн ёохорлоһон хүүхэдтэл Дура сэдьхэл буляана. 3. Наһандаа хүхэрэн ургана Нарһад — сарюун молонууд! — Гандашагүй хүдэр үндэһэеэ Газарай гүн […]
Автор: chingis
02 февраля 2021, 03:11
Сэсэгма Гармаева. Тоонто
Хабарай урихан үедэ Холоһоо тоонтодоо ерээрэй; Хараасгай шубууе һануулан, Харижа нэгэтэ бусаарай. Зулгы һайхан нютагаа, Зүрхөө хүдэлгэн, шэртээрэй, Зүлгэ ногоон дайдаараа Зугаалан хөөрэн ябаарай. Уняар манан дэнзэтэй, Үнгын сэсэг самсатай Уужам, үргэн талаяа, Уяран байжа, хараарай. Түрэһэн һайхан дайдашни Тэбэрин абаха шамайгаа, Сэдьхэл зүрхэнэйш гунигые Сэбэрлэн байха хаһаараа. Хүндэ ашаагыш абажа, Хүсэ шадал нэмээхэ, Дахин […]
Автор: Garmaeva Sjesjegma
02 февраля 2021, 03:07
Дугарма Батоболотова. Хоюулаа
ХОЮУЛАА Хада ханамни хадаа, Ханилhан нүхэрни хадаа, Хүүгэдэймни эсэгэ хадаа Эльбыш даа, намаяа, Энхэрыш даа, намаяа, Эрхэлүүлыш даа, намаяа. Угайшни гуламтые Унтараангүй бадарааhан Эхэнэр хүн ха юмбиб даа, бишни. Эхэнэр хүн хадаа, Эльгэ нимгэтэй хадаа, Инаг гансашни хадаа Няалдаhуулби даа, шамдаа, Нэнгэhүүлби даа, шамдаа, Найдаhуулби даа, шамдаа Эмээлтэ хазаартые Энгэр соогоо багтааха Эрэ хүн […]
Автор: DugarmaBatobolotova